شيخ محمد خيابانى

قيام دمكراتهاى آذربايجان به رهبرى خيابانى

شيخ محمد خيابانى در سال 1297 هجرى قمرى در خامنه از توابع تبريز به دنيا آمد . مدتى در روسيه در تجارتخانه پدرش مشغول كار بود. در زمان محاصره تبريز توسط قشون محمدعليشاه , جزو مجاهدين مدافع شهر بود. در دوره دوم مجلس شوراى ملى از تبريز به مجلس راه يافت و عضو حزب دمكرات بود. پس از بستن مجلس به روسيه و سپس به تبريز آمد, بعداز انقلاب 1917 در روسيه , فرقه دمكرات را فعال نمود. در زمان حضور قواى عثمانى در تبريز مدت دو ماه در زندان بود

خيابانى از مخالفين سرسخت امضا قرارداد خائنانه ايران و انگليس توسط انگلوفيل معروف وثوق الدوله صدراعظم وقت بود. پس از امضا اين قرارداد اعتراضات گسترده اى بويژه در بخشهاى شمالى ايران بوقوع پيوست, از جمله قيام دمكراتهاى آذربايجان به رهبرى خيابانى. اين قيام در سال 1338 قمرى(1920 ميلادى) با خدعه و نيرنگ و تا حدودى برآورد غلط دمكراتها كه حاكم منتصب تهران يعنى مخبرالسلطنه را عليرغم ارتباطاتش با نيروهاى مرتجع و قزاق و انگيس به شهر راه دادند, بطرز وحشيانه اى سركوب گشته و خيابانى بطرز فجيعى به قتل رسيد